Het gevecht rond windmolens

Harrie Evers pleit voor gezond verstand

Onlangs kwam hij in het nieuws met zijn visie op een duurzame Westermaat Campus bij Hengelo. In plaats van windmolens van Eiffeltoren-formaat kunnen met lage molens dezelfde stroomopbrengsten worden behaald. Je hebt er alleen meer van nodig, betoogt Harrie Evers, de Hengelose ondernemer en voorvechter van energieopwekking op een menselijke schaal. Hij gruwt van de plannen waarbij de mening van de bevolking niet wordt gevraagd en de commercie regeert. “Dan praten ze over windparken en zonneparken. Hoezo parken? Denk jij dat er straks iemand in zo’n park zit te picknicken tussen zonnepanelen?”

Harrie Evers kan niet tegen onrechtvaardigheid. Een eigenschap die hij van zijn opa erfde, want ‘die kon zich daar geweldig over opwinden’. De kleinzoon is overigens wat rustiger dan grootvader. Zo doet een recent meningsverschil over de stroomopbrengst van lagere windmolens, hem hoogstens de schouders ophalen. “Ze beginnen dan gelijk te akkeren over geld en techniek. Er zijn andere waarden dan geld en technisch is het ook op te lossen. Ik hou geen pleidooi voor hoge of lage windmolens. Ik hou een pleidooi voor gezond verstand. Maar men durft de nek niet uit te steken en het grote geld regeert. Ook hier.”

Evers werd halverwege de jaren vijftig geboren. Vader werkte bij Heemaf, moeder kwam uit een aannemersfamilie en wellicht dat daar zijn ambities in de bouwsector hun oorsprong vinden. Hij werkte bij een aannemer en een projectontwikkelaar voordat hij in 1995 Normteq oprichtte als specialist in verankeringstechniek voor gevels. Enkele jaren geleden verkocht hij zijn bedrijf aan een in Berlijn gevestigde onderneming. “De club die het kocht, zit wel in Berlijn maar de oprichters komen uit Münsterland. Ze hebben dezelfde mentaliteit als Tukkers, dus ik had er vertrouwen in. En vertrouwen is van wezenlijk belang bij het zaken doen. Ik ben daar nooit in teleurgesteld.” Hij verkocht Normteq overigens ten dele, want de techniek voor het verankeren van balkons bleef in Hengelo. Hij had rustig kunnen leven maar in plaats daarvan investeerde hij weer in zijn Normteq –‘van de Duitsers mocht ik de naam houden’- en kocht een bescheiden bootje. “Geld maakt niet gelukkig maar het leven wel comfortabeler. Menselijke waarden zijn belangrijker.” Hij bemoeit zich inmiddels niet meer met de dagelijkse leiding. “Ze doen het goed, maken mooie omzetten en ze hebben er lol in”, zegt Evers.

Systeemdenken

Stilzitten kan hij niet en via de Stichting Anpak’n komt hij in aanraking met een netwerk van bedrijven en instituten dat zich bezighoudt met de energietransitie. Zelf had hij al in 2002 een gasloze woning gebouwd met gebruikmaking van aardwarmte. “Maar de installatie functioneerde slecht en ik heb een luchtwarmtepomp geïnstalleerd. Daarmee is wel een laag gasverbruik gerealiseerd.” Het is de opmaat naar het besef dat de energietransitie en duurzaamheid nodig zijn, maar op een innovatieve en systematische manier gerealiseerd moeten worden. Ook bij de nieuwbouw van Normteq op de Westermaat Campus treft hij daarom duurzame aanpassingen en realiseert hij een aardgasvrij kantoor. In 2012 ontvangt hij de Koning Willem 1 plaquette voor duurzaam ondernemerschap. “Die prijs kregen we vanuit onze visie dat je bestaande gebouwen niet moet vervangen. Dat was in die tijd wel het credo: we slopen die hap en plaatsen de bewoners elders in de stad. Maar wij hadden uitgevonden dat al die gebouwen uit beton bestaan en hoe mooi is het als je dat beton inpakt in steen en gevels. En vervolgens die flats uitbuikt met ruime balkons. We hebben een systeem bedacht waarbij je de galerij betrekt bij de woonruimte en er met onze techniek vervolgens een nieuwe galerij voor zet. Dat is systeemdenken: de mensen hoeven hun woning niet uit en je verbreekt geen sociale verbanden. Je hoeft alleen maar te renoveren. Dan kijk je naar de menselijke waarden in plaats van geld. Dat is het probleem in de bouw: de menselijke waarde raakt ondergesneeuwd want het gaat om geld. Als dat laatste het belangrijkste is kun je beter slopen en nieuwbouwen.”

Bij Anpak’n treft hij ‘een buffet van bedrijven, organisaties en technici die op een zinvolle en tastbare manier nadenken over duurzaamheid’. “Er is veel kennis op het gebied van de energietransitie.”

Het leidt mede op zijn initiatief tot de oprichting van Greenlead, een ingenieursbureau dat ideeën en projecten ontwikkelt in infrastructuur, industrie, kantoren en distributie, wonen en recreatie. Kern is het systeemdenken door samen te werken met verschillende specialistische disciplines en partners: van landschapsarchitecten en waterschappen tot milieukundigen, stedenbouwkundigen, producenten van energietechnieken en geologen. Op voorspraak van Evers stelt Greenlead een onderzoek in naar de mogelijkheden om het terrein Westermaat Campus te verduurzamen: landschapsinvulling, waterberging, biodiversiteit, licht, zon en wind. “Dat hebben we samengevoegd in een pakket. Lage wind, heel veel bomen en water en zonnepanelen boven de parkeerplaatsen. Toen kwam de gemeente Hengelo met de gedachte om dat voor heel Hengelo, voor alle bedrijventerreinen te doen. Daar kwam een handsommetje uit dat je met het bestaande weefsel van de stad, wegennet en bedrijventerreinen, zonnepanelen op parkeerterreinen en lage windmolens langs die wegen, dat we daarmee de energiebehoefte van heel Hengelo kunnen afdekken. En zonder hoge molens, zoals die bij Deventer. In plaats daarvan twaalf lage molens voor hetzelfde vermogen, maar dat is mogelijk.”

Windmolenbossen

Er zijn dus meer lage windmolens nodig, maar die zijn veel minder zichtbaar in het landschap. Evers denkt vooral aan locaties langs de grote wegen en toegangsroutes naar bedrijventerreinen: “Daar, en in de oksels van de rijkswegen, creëer je als het ware windmolenbossen. Als je onder die molens dan ook bomen plant, is dat prima inpasbaar. Lage wind vindt niemand erg. Kijk, ik heb niets tegen hoge wind. En als de mensen in Twente zeggen laten we die 48 hoge molens maar neerzetten, dan vind ik het prima. Maar ik erger mij aan het feit dat er niet over wordt gecommuniceerd met de mensen in Twente. Niemand, behalve een aantal insiders, weet wat de RES (Regionale Energiestrategie) is en waar het voor staat. Niemand denkt er aan dat die 48 molens voor 2030 zijn en dat er vervolgens tot 2050 nog aanzienlijk veel meer bij komen. Met allemaal procedures die alleen meer wrevel opwekken. Kijk, je moet niet vernietigen wat je hebt maar gebruiken wat je hebt en zorgen dat het behouden blijft voor de kinderen. Als we het voorstel met lage windmolens doen, dan daag ik partijen als Pure Energie uit om daarin mee te gaan. Met lage molens kun je ook geld verdienen. Als die hoge molens komen, zie je de protesten al voor je. Dat gaat tot de Hoge Raad aan toe maar in juni moeten de gemeenteraden al besluiten. Dan ligt er wel een wettelijk kader waarbinnen de molens gebouwd worden en de uitbaters hun rendementen maken. Dat doen ze goed en ik gun ze dat ook. Maar je kunt ook een andere weg nemen en iets minder rendement en daarmee de bevolking tegemoetkomen.”

Duurzame boodschap

“In de hele discussie wordt nu één ding vergeten: techniek gaat altijd door. Dat betekent dat wat we nu in gang zetten over tien jaar achterhaald is. Ik heb technieken gezien waarmee huishoudens zelfvoorzienend zijn. Maar die zijn in ontwikkeling en wellicht heb je over tien jaar die windmolens niet meer nodig.” Wat hem beweegt om niet alleen het debat aan te gaan maar ook zijn duurzame boodschap te verkondigen, verklaart hij als volgt: “Ik weiger mee te hollen in de maatschappij van een ander. Ze vragen mij waarom ik nog geen Tesla rij. Ik heb een oude BMW, een diesel die rijdt 1 op 18. Die rijdt zuiniger dan die Tesla die ook op fossiele brandstof rijdt, maar dan noemen we het elektriciteit. Ik ben er van overtuigd dat mensen Tesla rijden vanwege de bijtelling en niet om het milieu. Ik ga mijn auto niet de deur uit doen zodat die elders in de wereld nog 300.000 kilometer kan rijden. Ik laat toch geen nieuwe auto bouwen van 2.000 kilo om mijn 85 kilo te verplaatsen. Ik wil ook geen elektrische fiets, ik ben fit genoeg om te trappen. Om voor het oog van een ander milieuvriendelijk te doen terwijl je dat in feite niet bent, dat weiger ik.”

Keuzes bieden

“Alles wordt nu gepresenteerd als windpark en zonnepark. Hoezo park? Een park is met bomen waar je lekker kunt wandelen. Je kleed neergooien in het gras en picknicken. Ik ga toch niet tussen zonnepanelen picknicken! Nee, ik ben niet boos over hoge windmolen of weilanden vol panelen mits het maar op de goede manier gebeurt. Ze moeten de bevolking meenemen in het verhaal, keuzes bieden: als we dit doen kan dat niet. Wat hier gebeurt is een bestuurders-en ambtenarenfeestje. Is de RES Twente gecommuniceerd naar de bevolking? Vraag het maar aan de mensen op straat. Niemand kent het.”

“Ik geloof in overleg, niet in je zin doordrukken. Ik heb namelijk de waarheid ook niet in pacht maar zoek de redelijkheid en billijkheid. Ik vind het namelijk niet fair wat er gebeurt, mijn rechtvaardigheidsgevoel is erg hoog en ik vind dat de bevolking van dit land, van Twente, van de stad geen recht gedaan wordt. Daar baal ik van. En vergeet niet: als er geld mee gemoeid is ontbreekt het gezonde verstand. Ik ben Harrie Evers en ik ben wie in ben. Ik kom op voor een zaak. Ik ben niet tegen iets, maar voor een goede zaak. En ik ben voor onderzoeken en dingen beter bekijken, zodat we geen besluiten nemen waar we over tien jaar spijt van hebben.” 

Tekst: Erwin Gevers
Fotografie: Frank Visschedijk