Marco Strijks, diversiteits-aanjager op de Saxion Hogeschool

Marco Strijks, diversiteits-aanjager op de Saxion Hogeschool

De meeste bedrijven en organisaties denken bij innovatie niet gelijk aan de meerwaarde van diversiteit en inclusie. Marco Strijks wel. De 53-jarige Enschedeër, diversiteit-aanjager op de Saxion Hogeschool, maakt zich sinds jaar en dag sterk voor een werkvloer waarop iedereen zich gewenst en gewaardeerd voelt. ‘Juist door helemaal jezelf te zijn, kun je als student en mens en excelleren’, stelt hij. ‘Voor mij is het zelfs de basis van innovatie, en dus een economisch businessmodel, met bewezen rendement.’

‘Werkvloer’ zouden we in deze context makkelijk kunnen vervangen door ‘samenleving.’ Want Strijks zet zich niet alleen met ziel en zaligheid in voor de Saxion Hogeschool, hij voert zijn strijd aan meerdere maatschappelijke fronten, via diverse projecten. De gedreven Enschedeër heeft uiteraard volledig gelijk wanneer hij stelt dat ‘iedereen zichzelf moet kunnen zijn, ongeacht gen, ras of achtergrond’, maar de realiteit leert dat de conservatieve en/of bevooroordeelde medemens nog een té grote vinger in de pap heeft. ‘Er is echt een wereld te winnen’, zegt hij. ’Nederland staat echt stil op het gebied van LGBTQ-tolerantie. 25 procent van de bevolking is anti-LGBTQ, in meerdere of mindere mate, dus we zijn honderd procent niet veilig.’

Redelijk tolerant

Dat zijn schokkende cijfers, maar met zijn persoonlijke veiligheidsgevoel zit het wél goed. Strijks komt, sinds jaar en dag, openlijk uit voor zijn homoseksueel-zijn, en heeft zijn relatie met echtgenoot Iwan Boedhoe – ze zijn ruim twintig jaar samen, waarvan acht jaar getrouwd – nooit onder stoelen of banken gestoken. ‘Enschede voelt voor ons als een redelijk tolerante stad’, zegt hij, gezeten aan de koffie op de eerste verdieping van ‘zijn’ Saxion Hogeschool. ‘We hebben nooit te maken gehad met fysiek geweld en zelden met hatelijke opmerkingen. Hooguit is de afkeer of verbazing van non-verbale aard. We hebben drie petekinderen. Met de jongste liepen we onlangs door het stadscentrum, achter de kinderwagen. Dan voel je de ogen echt wel in je rug prikken.’

Als dat alles is, kan hij er prima mee leven. Strijks weet wat het is om ‘anders’ te worden bekeken, vanaf het moment dat hij uit de kast kwam, als 25-jarige. Zijn coming-out werkte, zoals voor zoveel seksegenoten, ergens bevrijdend. ‘Het was een soort afscheid van een opvoeding als hetero, en het begin van een nieuw leven. Natuurlijk was het moeilijk mijn ouders te moeten vertellen dat ze van mij geen kleinkinderen zouden krijgen, maar ik kon en moest dóór. Gelukkig ben ik een sociaal lenig persoon. Ik houd van goede gesprekken, in nieuwe of bestaande omgevingen, maak snel kennissen. Ongeacht mijn geaardheid.’

Terug in de kast

En toch durfde ook hij niet altijd zijn kaarten open en bloot op tafel te liggen. Zo kwam Strijks ooit bij het toenmalige Syntens in Enschede te werken, ook al een bedrijf in innovatie. ‘Mijn sensitieve gevoelssprieten waren in die tijd nog niet zo ontwikkeld als nu’, lacht hij. ‘Maar los daarvan: ik heb me de eerste twee maanden voorgedaan als hetero, omdat ze je na de proeftijd van twee maanden niet meer konden ontslaan. Dus ik ging tijdelijk terug in de kast. Toen ik het uiteindelijk tegen een collega zei, liep die de kamer uit, naar de directeur. Ik dacht even: ‘shit, ellende.’ Maar de directeur sprong letterlijk op tafel en riep: ‘Yes, nu heb ik m’n team compleet. Na allochtonen en vrouwen hebben we nu ook een homoseksueel.’ Voor Strijks voelde die houding en werksfeer vanaf dat moment – meer dan ooit - als een warm bad. ‘De directeur was verguld met een percentage van dertig procent ‘andere’ mensen op de werkvloer.’

Met de kennis van nu kan Strijks die filosofie wel plaatsen. ‘Onderzoek door het gezaghebbende bureau  McKinsey & Company heeft aangetoond dat diversiteit een succesvol businessmodel is. Bedrijven die inclusie volledig omarmen renderen liefst 37 procent beter dan branchegelijke bedrijven. Dus dan hebben we het over de excuus-homo of de excuus-Turk, maar een substantieel deel van het werknemersbestand. Als die mensen ook nog eens goed in hun vel zitten, ben je als bedrijf spekkoper. Mijn overtuiging is dan ook: focus je meer op het welbevinden van mensen in de organisatie dan op financiële KPI’s. Ook belangrijk, maar op het moment dat mensen zich prettig voelen, gaan ze harder lopen en komt de geldstroom vanzelf op gang.’

Welbevinden

Het welbevinden van álle mensen: het is dus een belangrijke pijl op de boog van Strijks. ‘Ik benoemde zojuist mijn probleem destijds bij Syntens; dat probleem is er nog steeds, in alle hevigheid. Liefst veertig procent van jongeren die tijdens hun studie uit de kast zijn, gaat bij een eerste werkervaring terug de kast in. Binnen die doelgroep zijn er ook nog verschillen, wees een opinie in De Volkskrant uit. Mensen die op meer dan een gender vallen, zoals biseksuelen, hebben op het werk in veel opzichten slechtere ervaringen dan heteroseksuele, homoseksuele of lesbische collega’s. En ik heb het vermoeden dat het percentage hier in Oost-Nederland nog hoger ligt. Dat blijkt misschien ook wel uit de wetenschap dat vijftig procent van de LGBTQ-jongeren na de studie het liefst richting Randstad verhuist, omdat het daar voor hun gevoel toleranter en toegankelijker is.’

Strijks probeert uit alle macht zijn invloed aan te wenden bij het terugdringen van dergelijke cijfers en ontwikkelingen. In eerste instantie vanuit zijn rol bij de Saxion Hogeschool. À propos, hoe luidt eigenlijk zijn officiële werktitel? ‘Officieel heet het Impact Developer, maar die term wordt steeds vaker door mensen gebruikt, dus ik ben wel op zoek naar iets anders, haha. Ik wil ook niet vast in een functieprofiel zitten. Laat ik het zo zeggen: ik gedij het best in mijn rol als aanjager van diversiteit, als klankbord en inspiratiebron voor studenten. Dat zijn misschien betere termen.’

Sociale connectie

Het bijzondere daarbij is dat ook zijn man Iwan Boedhoe werkzaam is in het hoofdgebouw van de Saxion Hogeschool, in zijn geval bij het Servicepoint. ‘We zijn ongetwijfeld het bekendste koppel op Saxion’, glimlacht Strijks, ‘en ik durf wel te stellen dat we samen een gigantische sociale connectie met personeel en studenten hebben. Niet allemaal gerelateerd aan dezelfde mensen, want we hebben onze eigen plek en doelgroep. Maar het is voor iedereen duidelijk dat wij stáán voor inclusie, diversiteit, respect en liefde. Dat stralen en dragen we uit door wie we zijn en wat we doen.’

Vanuit zijn eigen hoedanigheid heeft Strijks al veel voor elkaar gekregen voor de LGBTQ-community op de school. ‘De regenboogvlag wappert hier standaard én fier op en om Saxion, een derde van alle toiletten zijn all-gendertoiletten en ik probeer ervoor te zorgen dat de doelgroep zich zo vrij en veilig mogelijk voelt. Door te stimuleren en te helpen, ook op moeilijke momenten. Ik zeg altijd tegen de studenten: het is geen dag zo donker of het wordt weer licht. En ik probeer altijd een breed scala van rolmodellen te benoemen. Khadija bijvoorbeeld. Zij was de eerste vrouw van de profeet Mohamed en ouder dan Mohamed zelf. Alan Turing, de uitvinder van de computer, die chemisch gecastreerd werd omdat hij homoseksueel was. En Leonardo da Vinci, de meest invloedrijke homoseksueel aller tijden. Dát benoemen, helpt mensen bij de acceptatie.’

Lachen, leren, genieten

Strijks geeft op dit moment weinig les, maar doet wel veel workshops, met innovatie en diversiteit als speerpunten. ‘Bij de aankondiging op het scherm zet ik he/him achter mijn naam, als signaal en aanmoediging voor mensen uit de doelgroep. En in de tweede sheet benoem ik al mijn privé-situatie, dat ik ben getrouwd met een man. Dat is dan gelijk duidelijk, anders gaan ze er in de gesprekken na afloop altijd vanuit dat ik vrouw en kinderen heb.’ In die lezingen vertelt hij standaard dat ‘het leuk hebben met elkaar’ de basis is voor verdere ontwikkeling. ‘Laten we meer met elkaar lachen, leren en genieten’, is zo’n credo. ‘Zeker ook binnen Saxion. Je moet jezelf kunnen zijn, je volledig kunnen storten op je studie, kunnen praten over alles wat je meemaakt, over je vakantie, over het gebed waar je naartoe bent geweest.’

Strijks heeft gedurende zijn loopbaan verschillende bedrijven geholpen met hun oprichting, groei en innovatie, zoals hij nog steeds raadgever is van (pre) startups en MKB-bedrijven. Die expertise komt goed van pas bij de doorstroming van Saxion-studenten naar het bedrijfsleven. ‘Ik schuif wat meer aan bij de Human Flourishing-filosofie, waarin we een samenwerking hebben met internationale universiteiten. De bedoeling om mensen nog meer in hun kracht te kunnen zetten. Door rekening te houden met neurodiversiteit, bijvoorbeeld. Ik spreek veel neurodiverse studenten, met bijvoorbeeld adhd; sommigen hebben problemen met de klassieke manier van afstuderen. Ik besef dat rekening houden met een individu door een organisatie ook als bedreigend kan worden gezien, omdat je afstapt van vaste patronen en procedures. Maar als dat beter is voor het individu, en dat is het, moeten we daar iets mee. Ik ben, dus, een pleitbezorger van vormvrij afstuderen. Zolang er maar consensus is en zolang de HBO-normen behaald worden.’

Er zitten veel positieve kanten aan die vormvrije variant, betoogt Strijks. ‘Het kan meer afgestemd op de wensen van de bedrijfsleven. Want laten we eerlijk zijn: veel afstudeerrapporten verdwijnen in de onderste la. Veel mooier is dat je iemand hebt die vanuit passie zegt: mag ik het op deze manier doen? Die studenten gaan er echt voor. En kunnen het daarna ook uitvoeren als werknemer. En win-win-situatie. Voor student, school én de toekomstige werkgever. Innovatiever kan het nauwelijks. En waar het om de LGBTQ-doelgroep gaat, hoop ik dat meer ondernemers hun eigen vooroordelen uitsluiten en die mensen omarmen en insluiten. Dan hoeft er ook niemand meer in de kast te blijven.’

Hoe Saxion naar het vormvrije afstuderen kijkt? ‘Vooropgesteld: Saxion is een landelijke voorloper in veel. Maar op dit gebied zijn er nog stappen te zetten. Het idee is vrij nieuw, heb er al wel iets over geschreven op het interne net, en veel positieve reacties gehad. Maar er zal ook weerstand komen, want het is maatwerk, en dat betekent dat er veranderd moet worden.’

Drone voor de brandweer

Verandering hoort bij het leven, net als vernieuwing. In dat opzicht is Strijks zeer te spreken over Saxion als werkgever. ‘Er gebeurt hier zó ontzettend veel op het gebied van innovatie. Als ik zie hoe ver ze al zijn met de ontwikkeling van een verken- en blusdrone voor de brandweer, waarmee een belangrijke rol kan worden gespeeld bij brandbestrijding: zeer indrukwekkend. Dat mogen we best wat meer van de daken schreeuwen, ook landelijk.’  

Hij ziet zijn persoonlijke pact met Saxion nog wel even voortduren, zo nu en dan afgewisseld met zinvolle projecten en ontspannen vakantietripjes. ‘Ik wandelde onlangs met Iwan door het prachtige Valencia. Het was daar zo gemoedelijk, zo tolerant, ik zag zowel homo- als heterostellen hand in hand met elkaar lopen, we voelden ons welkom: het was echt zoals het zou moeten zijn.’